Ed van der Elsken

In 2025 zou fotograaf en cineast Ed van der Elsken honderd jaar zijn geworden. Hij wordt gezien als een van de belangrijkste naoorlogse fotografen en cineasten van Nederland. Met zijn camera als verlengstuk van zijn nieuwsgierigheid zocht hij altijd het echte leven op: rauw, intiem, vrolijk, pijnlijk en bovenal authentiek.

Het Purmerends Museum viert dit bijzondere jubileum met twee unieke tentoonstellingen van kleurenfoto’s uit de late jaren zestig, zeventig en tachtig.

Avonturen op het land
3 okt 2025 t/m 1 feb 2026

Oog voor Amsterdam
3 okt 2025 t/m 29 maart 2026

Het Eye Filmmuseum opent de deuren naar haar collectie met de Eye Film Player. Op dit online platform toont het museum internationale klassiekers, films uit de Nederlandse filmgeschiedenis, prachtige stille films en heel veel andere hoogtepunten uit de collectie.

Ed van der Elsken was het enfant terrible van de Nederlandse fotografie en heeft een onuitwisbaar stempel gedrukt op de geschiedenis van de fotografie in Nederland. Ook zijn films zijn gevierd. Zijn werk kenmerkte zich door zijn eigenzinnige wijze van werken en persoonlijke stijl, instinctief en onconventioneel, en een grote betrokkenheid bij het onderwerp.


In samenwerking met het Instituut voor Beeld en Geluid presenteert Eye de belangrijkste films van fotograaf/filmer Ed van der Elsken op de Eye Film Player. De films zijn opnieuw gedigitaliseerd en voor het eerst online te zien in HD kwaliteit.

Amsterdam, de stad van Al die Amsterdamse mensen… die Amsterdam in de afgelopen eeuw radicaal zagen veranderen. De tentoonstelling laat een levendige, energieke stad zien. Waar door Amsterdammers op straat werd gewerkt, gespeeld, geleefd en gefeest. Een eigenzinnige stad die zichzelf opnieuw ontdekte na de Tweede Wereldoorlog en die met lef en humor de nieuwe tijd omarmde. Die in omvang verdubbelde met nieuwe uitbreidingswijken en waarvan het karakter met de toegenomen welvaart langzaam veranderde. En een stad waar de opgroeiende jeugd een eigen plek opeiste.

Al die Amsterdamse mensen… biedt een selectie van de indrukwekkendste foto’s van bekende fotografen uit de jaren 1935-1975. Van Ed van der Elsken kozen zij zijn vijf mooiste beelden van de stad zoals die in het collectieve geheugen gegrift staat. Een stad die nu niet meer bestaat, maar nog volop leeft in de herinnering en in de unieke foto’s op deze tentoonstelling weer tot leven komt.

Met haar vijfde verjaardag toont F11 Foto Museum meer dan 130 foto’s die in de jaren 1959-1960 door Ed van der Elsken in Hong Kong gemaakt zijn. Het is de eerste keer dat deze serie als geheel tentoongesteld wordt.

Ed van der Elsken (1925-1990) is één van de grootste Nederlandse fotografen en documentaire filmers van de 20ste eeuw. Met De verliefde camera presenteert het Stedelijk het grootste overzicht wereldwijd van zijn werk in 25 jaar. De tentoonstelling belicht zowel zijn kwaliteiten als fotograaf als de relatie met zijn films en boeken in een rijke, veelvormige presentatie.

Grote tentoonstelling n.a.v. de facsimile heruitgave van het boek Amsterdam! Oude foto’s 1947-1970, oorspronkelijk uitgegeven in 1979.

Met een diashow met zwart-wit foto’s van Ed van der Elsken over de cafés van Saint Germain des Prés 1950-1954.

Samengesteld door Marcus Schaden.

Ed van der Elsken’s ‘Unvollendete’.
Een audio-visuele diashow gebaseerd op het idee van Ed van der Elsken, samengesteld door Frank Ortmanns uit het originele foto- en geluidsmateriaal van Ed van der Elsken.

Originele zwart-wit foto’s, nieuw gedrukte kleurenfoto’s en film(fragmenten) van en over Ed van der Elsken. 
De tentoonstelling is samengesteld door de Engelse fotograaf Martin Parr.

In 1956/57 reisde fotograaf en filmer Ed van der Elsken door de binnenlanden van Centraal Afrika. Uit de duizenden foto’s die hij in Afrika heeft genomen, maakte Van der Elsken een keuze, die gepubliceerd is in het boek Bagara (1958). Bagara betekent buffel, een dier dat, voor Van der Elsken, ‘alle woestheid, sluwheid en levensdrift van Afrika in zich verenigt’. Het boek geeft een fascinerende impressie van het dagelijks leven in een gebied waar toen nog weinig blanken kwamen. Daarnaast laat Bagara een onthutsend beeld zien van een safari, een jacht op groot wild. Van der Elsken toont niet alleen het afschuwwekkende dierenleed, maar vooral de meedogenloze wijze waarop blanken, zoals hij het uitdrukt, ‘alles uit de weg ruimen wat primitief is, wat achterblijft.’ 

Uit de nalatenschap van de fotograaf zijn ruim veertig originele foto’s uit Bagara geselecteerd. Het was de eerste keer dat een tentoonstelling gewijd werd aan dit indrukwekkende fotoverslag.

Het Stadsarchief toont het tweede deel van een bijzondere reeks tentoonstellingen: Al die Amsterdamse mensen... Foto’s 1970-1990. Ed van der Elsken werkte veel in Amsterdam in deze jaren en ook nu maken zijn foto’s weer onderdeel uit van de tentoonstelling.

De fototentoonstelling biedt een unieke blik op een turbulente periode van twintig jaar, waarin de stad Amsterdam ingrijpende veranderingen onderging. De jaren ’70 en ’80 van de vorige eeuw stonden in het teken van stadsvernieuwing, de aanleg van de metrolijn, een diepe economische crisis en grote werkloosheid. Nooit eerder in de geschiedenis verlieten zoveel bewoners de stad. Maar er was ook groei: de stad breidde zich uit met de voltooiing van de Bijlmermeer en de komst van nieuwe Amsterdammers via arbeidsmigratie, gezinshereniging en postkoloniale migratie.

In Theater van de Werkelijkheid staat centraal hoe werkelijkheid en verbeelding met elkaar verweven zijn in Van der Elskens fotografie. Hij maakt niet alleen foto’s van ‘de realiteit’ die hij op straat tegenkomt, maar ook van nagebootste of gecreëerde werkelijkheden zoals diorama’s, wassenbeelden, tekeningen, graffiti, reclame poppen en affiches. Door in één foto de realiteit van het moment met een tekst, sculptuur of tekening samen te brengen, zijn Van der Elskens foto’s vaak op meerdere manieren te duiden, en is het meer dan louter een registratie van een gebeurtenis. De foto’s krijgen een gelaagde betekenis.

Het Nederlands Fotomuseum waakt over het fotografisch erfgoed van Nederland en beheert ruim 5,6 miljoen beelden. In de Eregalerij worden de hoogtepunten, vernieuwingen en ontwikkelingen vanaf de uitvinding van de fotografie rond 1840 tot aan de huidige tijd tentoongesteld. De Eregalerij bestaat uit 99 beelden met iconische waarde. Voor deze lofzang op de Nederlandse fotografie is een nieuwe vleugel van 2.000 vierkante meter bij het museum gevoegd.

De keuze voor de 99 foto’s is door een selectiecommissie gemaakt op basis van artistieke en maatschappelijke relevantie, vernieuwing en meerstemmigheid. In de eregalerij zijn twee foto’s van Ed van der Elsken op genomen. Een foto van Vali Meyers uit het beeldverhaal Een liefdesgeschiedenis in Saint-Germain des Prés waarin Vali zichzelf in een verweerde spiegel verlangend aan kijkt. En een tot voor kort onbekende foto van Molukse jongeren in Tiel, 1970, tegen de achtergrond van de onrust in de Molukse gemeenschap in die tijd.

“Ik bezing het leven. Ingewikkelder ben ik niet. Ik bezing dan ook alles: liefde, moed, schoonheid, maar ook woede, bloed, zweet en tranen.” - Ed van der Elsken 

Het Nederlands Fotomuseum heeft het kleurenwerk van fotograaf Ed van der Elsken van de ondergang gered en viert dit deze zomer met Lust for Life: de eerste overzichtstentoonstelling van zijn kleurenwerk. Met de grootste iconen en nog nooit eerder getoond werk. Rond universele thema’s als liefde, leven en dood brengt Ed met zijn kleurenfotografie een ode aan de mens en het leven.

Vernieuwde “dia-geluidshow” tijdens De Parade in Rotterdam, Den Haag, Utrecht en Amsterdam.

In de jaren tachtig maakte de Nederlandse fotograaf Ed van der Elsken (1925-1990) een unieke fotoserie in het natuurkundig laboratorium in Eindhoven in opdracht van Hans Brink, hoofd PR van het NatLab. Ruim honderd originele afdrukken portretteren een wereld bevolkt met eigenzinnige onderzoekers op zoek naar nieuwe technieken.

In 1950 vertrekt Ed van der Elsken (Nederland, 1925-1990) naar Parijs, waar hij gelijkgestemden vindt bij een groepje bohémiens in Saint Germain des Prés. Bij wijze van persoonlijk dagboek fotografeert hij hun doen en laten. In het bijzonder fascineert hem een roodharige schone, Vali Myers. Van der Elsken geeft de sombere stemming weer van de jeugd in het existentialistische naoorlogse klimaat.

Hij creëert een beeldroman, waarin een fictief verhaal van een onbeantwoorde liefde verweven wordt met documentaire en persoonlijke beelden. De filmische verbeelding en de lay-out maken Een liefdesgeschiedenis in Saint Germain des Prés (1956) tot één van de opmerkelijkste fotoboeken van de 20e eeuw.

De kunstenaars Rineke Dijkstra, Marlene Dumas en Marijke van Warmerdam hebben een persoonlijke keuze gemaakt uit het oeuvre van Ed van der Elsken.
Daarnaast heeft de Bakery een selectie van zijn films vertoond.

Vertoning van De Verliefde Camera (38 min). In het kader van het programma Ich und die Kamera.

Een kleine maar mooie tentoonstelling van foto’s en films die Ed van der Elsken maakte van het Waterlooplein vanaf ca. 1957 tot 1967, ter gelegenheid van de presentatie van de fotowand van Lo Andela op de muur van het dakterras van de Film Academie. Andela heeft zich voor dit werk laten inspireren door het werk van Ed van der Elsken.

Fotografie van zes Europese fotografen die begin jaren ‘70 al in kleur werkten, waaronder Ed van der Elsken. Samengesteld door Martin Parr.

Onderdeel van het fotofestival FOTO&PHOTO.

Dramatische foto’s over Afrika: enerzijds het leven van de mensen in de dorpjes in het oerwoud, anderzijds safari-jachten.

Foto’s uit het gelijknamige boek over het leven en de jacht in de binnenlanden van Centraal Afrika in 1958.

Inclusief catalogus.

Annet Gelink Gallery toont Lanterfanten, een tentoonstelling met een nieuwe selectie werken van Ed van der Elsken.

De tentoonstelling is opgebouwd rondom het thema lanterfanten, het rondhangen of onderweg zijn zonder plan of duidelijk doel.

Als mens op zee beweeg je tussen twee werelden; tussen de vaste wal die je verlaten hebt en de nieuwe oever aan de overkant. Voor de een is de zee een plek van vrijheid, transitie, dromen of ambitie. Voor de ander van vaste orde, crisis, afwijking of zelfs onvrijheid.

Mens op Zee dompelt je onder in de veelzijdige en soms tegenstrijdige maritieme wereld. In deze tentoonstelling zie je een meeslepende verzameling van foto's en verhalen. Op drie schermen wordt een compilatie getoond van het zeeleven uit de film Van Varen (1960) door Ed van der Elsken.

Het Rijksmuseum presenteert de tentoonstelling Ed van der Elsken: Crazy World, waarin het werkarchief van de fotograaf centraal staat. Met de recente verwerving van Ed van der Elskens artistieke nalatenschap samen met het Nederlands Fotomuseum is het nu bij uitstek mogelijk een inzicht te geven in de werkwijze van een van de bekendste Nederlandse fotografen. De ruim 100 objecten - foto’s, ontwerpen voor fotoboeken, omslagontwerpen en contactvellen - laten zien hoe Van der Elsken te werk ging en maken het als kijker mogelijk om over zijn schouder mee te kijken.

Een tentoonstelling met een speciale selectie foto’s uit Ed van der Elskens legendarische fotoboek Sweet Life (1966). 

In augustus 1959 vertrokken Ed van der Elsken en zijn toenmalige vrouw Gerda van der Veen voor een 14 maanden durende reis rond de wereld. In 1966 slaagt Van der Elsken er uiteindelijk in om Sweet Life gepubliceerd te krijgen. Dit reisverhaal vertelt over hun tocht en hun ontmoetingen met uiteenlopende mensen op straat, van jongeren in Durban en vluchtelingen in de heuvels van Hong Kong, tot verliefde stelletjes in Mexico.

Onderdeel van de tentoonstellingsreeks Maestros de la Fotografia

Ed van der Elsken fotografeert het Philips NatLab in de jaren ‘80

Originele foto’s uit het eerste boek van Ed van der Elsken Een Liefdesgeschiedenis in Saint Germain des Prés 1950 - 1954.

Tijdens Paris Photo. Samengesteld door Marcus Schaden.

Een twintigtal foto’s die Ed van der Elsken in Parijs heeft gemaakt in de jaren 1950-1954, waaronder enkele nooit eerder gepubliceerde foto’s. Deze presentatie sluit aan op de tentoonstelling Paris van Zwitsers-Amerikaanse fotograaf Robert Frank.

Met een zaal kleurenfoto’s van Ed van der Elsken uit de jaren ‘60 en ‘70, voornamelijk gemaakt in Amsterdam. Inclusief de diashow Amsterdam en de korte film Fietsen (1965).

Een overzichtstentoonstelling over het fotografisch en filmisch werk van Ed van der Elsken.

Portretten van katten variërend van zwervers tot tentoonstellingsexemplaren, en van mensen met katten. Veelal gemaakt in Parijs begin jaren ‘50, maar ook in Amsterdam en Edam van ca. 1955 tot 1985.

Een overzichtstentoonstelling, bestaande uit 120 zwart-wit en kleurenfoto’s, evenals een aantal filmfragmenten.
Deze tentoonstelling wordt getoond in het kader van het fotografie festival van Modena met dit jaar als thema de jaren ‘70.

Inclusief catalogus.